13 loại thảo dược trị mất ngủ hiệu quả và lành tính nhất

Mất ngủ là tình trạng rối loạn giấc ngủ, gây ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và làm thay đổi chu kỳ ngủ – thức. Trong đó, giải pháp tốt nhất là dùng thảo dược trị mất ngủ, phương thức dân gian này vừa giúp tiết kiệm thời gian, an toàn và mang lại hiệu quả an thần cao cho mỗi người. Để biết được các bài thuốc chữa mất ngủ bằng thảo dược, bạn có thể tham khảo qua bài viết dưới đây.

Mất ngủ theo quan niệm Y học cổ truyền

Mất ngủ theo quan niệm Y học cổ truyền còn được gọi là thất miên, bất mị, bất đắc miên, nó thường đi kèm với các triệu chứng như đau đầu, suy nhược cơ thể, mệt mỏi và làm tổn hại đến các cơ quan trong cơ thể. Theo đó, tình trạng mất ngủ chủ yếu liên quan đến rối loạn chức năng của các bộ phận như tim, lách, dạ dày, gan và thận.

Máu được tạo thành từ tinh chất thực phẩm và được tỳ điều khiển để tạo ra tinh chất sẽ được lưu trữ ở thận. Máu được lưu trữ trong gan và ổn định chức năng gan. Số lượng máu còn lại sẽ được vận chuyển từ ​​thận về tim để nuôi dưỡng tim. Nếu các cơ quan này không hài hòa, hỏa hoạn và khí (năng lượng thiết yếu của cơ thể) sẽ bị ứ đọng, làm rối loạn tâm trí, dẫn đến mất ngủ. 

Bên cạnh đó, chế độ ăn uống không lành mạnh cũng có thể gây tổn thương lá lách và dạ dày, từ đó xảy ra các vấn đề về sản xuất máu và tinh chất, làm rối loạn giấc ngủ. Tình trạng lo lắng, stress do làm việc quá sức cũng khiến máu cạn kiệt và không thể nuôi dưỡng tim mạch. Vì vậy, chứng mất ngủ cứ thế kéo dài và khiến cho người bệnh không thể tập trung, tỉnh táo gây ảnh hưởng đến chất lượng sống mỗi ngày.

Theo lý thuyết của Y học Trung Quốc, phương pháp châm cứu và dùng thảo dược Trung Quốc có thể được kê toa để điều trị các hội chứng khác nhau gây mất ngủ. Thông thường việc điều trị nhằm mục đích điều chỉnh sự chuyển động của khí và khôi phục sự hài hòa trong các cơ quan nội tạng quan trọng (bao gồm cả tim) cũng như sự cân bằng năng lượng (âm và dương) trong cơ thể để làm dịu tâm trí và giảm chứng mất ngủ.

Danh sách các loại thảo dược trị mất ngủ hiệu quả nhất

Dưới đây là danh sách các loại thảo dược trị mất ngủ tốt nhất mà người bệnh có thể tham khảo bao gồm:

1. Bình Vôi

Củ bình vôi là một trong những loại thảo dược có khả năng điều trị tình trạng mất ngủ và giúp an thần hiệu quả. Tên gọi khoa học của nó là Stephania rotunda Lour., thuộc họ nhà Menispermaceae. Phần thân của nó có dáng hình củ, chúng thường được tìm thấy ở vùng núi phía Bắc như là Lai Châu, Ninh Bình, Hòa Bình…

Theo tìm hiểu, trong củ bình vôi có chứa những hoạt chất như là rotundin, cepharanthin, roemerin nó sẽ cải thiện tình trạng đau nhức, chống co giật và gia tăng thời lượng giấc ngủ lâu hơn. Ngoài ra, thành phần cepharanthin được tìm thấy trong củ bình vôi cũng giúp cơ thể sản sinh ra hormone gây buồn ngủ, nhờ vậy mà bạn có thể ngủ yên giấc và không giật mình vào mỗi đêm.

2. Cây lạc tiên

Cây lạc tiên có tên gọi khoa học là Passiflora Incarnata,  

Các nhà nghiên cứu đã khám phá ra rằng, cây lạc tiên có thể điều hòa thần kinh, làm giảm hoạt động não bộ hiệu quả nhờ vào các thành phần như là alkaloid và flavonoid. Nó sẽ giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ, giúp người bệnh được thư giãn, giảm thiểu triệu chứng rối loạn lo âu nếu sử dụng với liều lượng hợp lý.

3. Long nhãn

Long nhãn thực chất là phần thịt bên trong của quả nhãn, chỉ cần tách bỏ vỏ và hạt nó sẽ được sử dụng trong nhiều món ăn ngon và có thể được nấu thành chè. Bên cạnh đó, nguyên liệu này còn là một phương thuốc chữa trị bệnh, giúp an thần và cải thiện tình trạng mất ngủ triền miên.

Dựa theo y học cổ truyền, long nhãn sẽ giúp bổ tâm, tỳ, dưỡng huyết, an thần.  Các thành phần được tìm thấy trong long nhãn như adenine, choline, glucose, sucrose sẽ giúp tăng cường sức đề kháng, giúp cơ thể tránh mắc các bệnh lý nguy hiểm và điều hòa chu kỳ ngủ – thức ổn định. Vì vậy, mỗi tối trước khi đi ngủ bạn nên ăn long nhãn để dễ ngủ hơn.

Long nhãn giúp cải thiện mất ngủ

4. Cây nữ lang

Cây nữ lang được xếp vào danh sách thảo dược chữa mất ngủ, nó có tên gọi khoa học là Valeriana officinalis và thường được tìm thấy ở miền núi phía Bắc. Nhiều người mệnh danh cây nữ lang là vị thuốc nam vì nó có thể điều trị nhiều chứng bệnh khác nhau, trong đó cải thiện chứng mất ngủ ở người lớn tuổi.

Theo tìm hiểu, trong cây nữ lang có chứa những thành phần axit hữu cơ như ben­zoic, salicylic, caffeic đây đều là những hợp chất lành tính, giúp thúc đẩy hormone gây buồn ngủ và khiến bạn ngủ sâu hơn mà không giật mình vào mỗi đêm. Hơn nữa, loại thảo dược này có vị ngọt cay, tính ấm sẽ giúp thư giãn hệ thần kinh, cải thiện chất lượng giấc ngủ đáng kể.

5. Cây vông nem

Cây vông nem có tên gọi khoa học là Erythrina variegata L., đây là một loại thảo dược mọc hoang dã phổ biến ở Việt Nam và có thể mang lại nhiều lợi ích về mặt sức khỏe. Trong y học cổ truyền, cây vông nem có tác dụng an thần, hạ sốt và điều trị tình trạng mất ngủ ở người lớn tuổi. 

Trong đó, các thành phần hóa học được tìm thấy trong cây vông nem là Alkaloid và Saponin, nó sẽ giúp làm giảm hoạt động của hệ thần kinh trung ương, cải thiện tình trạng lo âu, bồn chồn và không ảnh hưởng đến sự kích thích vận động và co bóp của cơ.

6. Hợp hoan bì

Hợp hoan bì có tên gọi khác là nhung tuyết hoa, dạ hợp bì, thanh thường bì và tên gọi khoa học là Fabaceae. Chúng vốn dĩ là lớp vỏ bên ngoài của thân cây hợp hoan, thường được thu hái và chế biến để làm thuốc chữa bệnh.

Vị thuốc này có thể điều trị tình trạng mất ngủ ở người bệnh, đồng thời nó còn cải thiện chứng suy nhược cơ thể, phế ung. Liều dùng hợp lý của hợp hoan bì là 2 – 12g mỗi ngày, bạn có thể sắc thành nước uống hoặc ngâm thành rượu trong khoảng 1 – 2 tháng và lấy ra dùng.

7. Ngũ vị tử

Ngũ vị tử được mệnh danh là loại thuốc quý có thể chữa bách bệnh, tên gọi khoa học của nó là Schisandra sinensis Baill., thuộc họ ngũ vị tử (Schisandraceae). Trong đông y, ngũ vị tử có tác dụng an thần, chữa thận dưỡng hư, chữa đau bụng và cải thiện tình trạng mất ngủ, người bệnh sẽ được khôi phục thể lực khi dùng nguyên liệu này với liều lượng hợp lý. 

Chiết xuất từ carbon dioxide có trong ngũ vị tử sẽ giúp tăng cường chất lượng giấc ngủ, đồng thời nó còn cải thiện trí nhớ và tăng cường sự tập trung cho người cao tuổi. Để tránh gặp phải tác dụng phụ, bạn nên dùng với liều lượng từ 4 – 8g ngũ vị tử và thêm nó vào nhiều món ăn ngon, bổ dưỡng.

Ngũ vị tử chữa mất ngủ

8. Đậu nành

Đậu nành là thảo dược trị mất ngủ, hơn nữa nó còn là một loại thực phẩm quen thuộc mà mọi người vẫn ăn thường ngày, nó có được chế biến như là sữa đậu nành với hàm lượng chất dinh dưỡng cao để bổ sung cho cơ thể và mang lại nhiều công dụng tốt cho sức khỏe.

Theo tìm hiểu, trong đậu nành có chứa nguồn vitamin B6 dồi dào và một hợp chất gọi là isoflavone, nó có tác dụng làm tăng sản xuất serotonin. Đây là hormone giúp điều hòa giấc ngủ và giúp cải thiện tình trạng lo âu, trầm cảm ở người bệnh. Một nghiên cứu của Tạp chí Dinh dưỡng năm 2015, những người trưởng thành tiêu thụ hai khẩu phần đậu nành trở lên mỗi ngày sẽ ngủ lâu hơn và có giấc ngủ chất lượng tốt nhất. 

9. Tâm sen

Tâm sen hay còn gọi là tim sen, thảo dược này là phần mầm nhỏ nằm ở trung tâm chính giữa của hạt sen. Nó có màu xanh lá và thường được dùng để cải thiện chất lượng giấc ngủ, giảm căng thẳng, stress và nhiều vấn đề bệnh lý khác gây nên.

Theo Đông y, vị của tâm sen khá đắng, tính bình và thường được hãm thành trà để uống dần. Các hoạt chất được tìm thấy trong thảo dược này là asparagine cùng các alkaloid như nuciferin, nelumbin, liensinin, nó sẽ giúp người bệnh ngủ ngon hơn và  giải nhiệt hiệu quả. Chỉ cần dùng thảo dược này với liều lượng vừa phải, chu kỳ ngủ-thức sẽ diễn ra bình thường.

10. Toan táo nhân

Toan táo nhân còn có thể được gọi với cái tên khác là táo nhân, đây là một vị thuốc được sử dụng phổ biến trong y học cổ truyền. Nó sẽ giúp tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện giấc ngủ, làm giảm mỡ huyết và giảm đau hiệu quả. Đặc tính của của táo nhân khi được phơi khô thường có vị ngọt, tính bình và giúp làm dịu cảm giác căng thẳng, bồn chồn.

Liều dùng được các chuyên gia khuyến nghị thường ngày là từ 6 – 15g, bạn có thể chế biến toan táo nhân bằng cách nấu chín, ninh, rang hoắc sắc thành thuốc để uống. Cân nhắc với việc kết hợp nó cùng với những nguyên liệu khác nhằm tăng cường hiệu quả điều trị, từ đó giúp chất lượng giấc ngủ tăng lên đáng kể.

11. Bá tử nhân

Bá tử nhân có tên gọi khác là hạt trắc bá, tên khoa học là Platycladus orientalis (L.) Franco thuộc họ Cupressaceae. Bộ phận thường được sử dụng để làm thuốc của bá tử nhân là hạt, trong đó người ta tìm thấy nhiều hoạt chất giúp điều trị bệnh và cải thiện tình trạng mất ngủ, giúp an thần và giảm căng thẳng.

Theo Đông y, bá tử nhân có vị ngọt, tính bình vào hai kinh tâm và tỳ nó thường dùng để chữa chứng hay quên, đổ nhiều mồ hôi trong lúc ngủ. Để giúp cho bản thân không còn bị mất ngủ vào mỗi đêm, người bệnh nên dùng bá tử nhân với liều từ 4-12g, đem hãm với nước và dùng mỗi ngày để tình trạng sức khỏe cải thiện đáng kể.

12. Viễn chí

Chữa mất ngủ bằng thảo dược viễn chí thường được các chuyên gia Đông y khuyến khích đối với những trường hợp bị mất ngủ triền miên và không thể ngủ ngon giấc trong một thời gian dài. Theo tìm hiểu, viễn chi có tên gọi khác là tiểu thảo, dây ruột gà, nó vốn là phần rễ hoặc vỏ của cây viễn chí.

Về phần dược tính, viễn chí có vị đắng tự nhiên, cay, tính ôn và có tác dụng dưỡng tâm, tiêu ung thũng, an thầy và có thể điều trị hiệu quả chứng mất ngủ. Đối với người lớn tuổi, chất lượng giấc ngủ của họ sẽ giảm dần theo thời gian, do đó việc dùng viễn chí hãm thành nước uống mỗi ngày sẽ cải thiện đáng kể vấn đề sức khỏe này.

13. Ginkgo biloba

Ginkgo biloba hay còn được gọi là bạch quả, đây là một loại thảo dược có nguồn gốc từ Trung Quốc và được chiết xuất trực tiếp từ ​​​​lá xanh khô của cây bạch quả. Các chế phẩm thảo dược có chứa thành phần thảo dược này thường được sử dụng để chữa các bệnh viêm mãn tính như là viêm khớp dạng thấp, bệnh tim, đột quỵ. 

Theo các chuyên pha phát hiện, Ginkgo biloba rất giàu chất chống oxy hóa bao gồm flavonoid và terpenoid. Hai chất này sẽ cải thiện chức năng nhận thức, chẳng hạn như là tăng cường hoạt động não bộ, giúp người bệnh không bị mất trí nhớ và gia tăng khả năng tập trung, đồng thời nó còn giúp chống viêm và khiến người bệnh có được giấc ngủ ngon vào mỗi đêm.

Các lưu ý khi dùng thảo dược chữa mất ngủ

Trong quá trình sử dụng thảo dược trị mất ngủ, bạn cần lưu ý những điều quan trọng như sau:

• Tham khảo ý kiến bác sĩ: Luôn hỏi ý kiến bác sĩ về công dụng của thảo dược trước khi tự ý sử dụng, điều này sẽ giúp phòng ngừa các triệu chứng gây kích ứng khi bạn có tiền sử mắc bệnh nền. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe, nguyên nhân gây mất ngủ và đưa ra các loại thảo dược phù hợp, an toàn.
• Liều lượng: Người bệnh nên sử dụng thảo dược đúng liều lượng cho phép dựa theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc các chuyên gia Đông y. Không tự ý tăng liều thảo dược vì nó có thể dẫn đến tác dụng phụ, gây ảnh hưởng đến sức khỏe.
• Thời gian sử dụng: Tốt nhất là dùng thảo dược trước khi đi ngủ tầm 30 phút để các hoạt chất phát huy hiệu quả, dùng khoảng 2 – 4 tuần và theo dõi tình trạng sức khỏe bản thân. Nếu như phát hiện bất kỳ biểu hiện khác thường nào, bạn nên ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ.
• Tương tác thuốc: Sẽ có một số loại thảo dược tương tác với thuốc điều trị. Do đó, người bệnh nên nên thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc mà mình đang sử dụng để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
• Chọn mua thảo dược uy tín: Để đảm bảo sức khỏe, bạn nên mua thảo dược tại các nhà cửa hàng uy tín có nguồn gốc rõ ràng, giấy phép lưu hành để chứng minh chất lượng sản phẩm.
• Bảo quản thảo dược đúng cách: Muốn sử dụng thảo dược trong thời gian lâu, bạn nên bảo quản thảo dược ở nơi khô ráo, thoáng mát, bỏ vào lọ thủy tinh đậy kín nắp và tránh ánh nắng trực tiếp.
• Theo dõi sức khỏe: Không quên theo dõi tình trạng sức khỏe mỗi ngày, đặc biệt là ngay sau khi sử dụng thảo dược.

Một số biện pháp điều trị mất ngủ khác

Bên cạnh việc sử dụng thảo dược trị mất ngủ, người bệnh cũng có thể tham khảo qua một số  

• Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT-I): Đây là phương pháp điều trị hiệu quả cho chứng mất ngủ mãn tính. CBT-I giúp bạn xác định và thay đổi những suy nghĩ và hành vi sai lệch ảnh hưởng đến giấc ngủ. Liệu pháp này có thể được thực hiện qua các buổi tư vấn cá nhân hoặc nhóm.
• Liệu pháp thư giãn: Bao gồm các kỹ thuật như thiền, yoga, hít thở sâu, massage,…nó sẽ giúp giảm căng thẳng, lo âu và cải thiện chất lượng giấc ngủ.
• Sử dụng thiết bị hỗ trợ giấc ngủ: Máy tạo tiếng ồn trắng, máy khuếch tán tinh dầu, đèn ngủ,…sẽ tạo ra một môi trường ngủ thoải mái và dễ chịu, từ đó giúp người bệnh dễ chìm sâu vào giấc ngủ hơn.
• Sử dụng thuốc: Thuốc ngủ chỉ nên được sử dụng theo chỉ định của bác sĩ. Một số loại thuốc ngủ phổ biến bao gồm benzodiazepines, thuốc ngủ không benzodiazepine và thuốc chống trầm cảm.

Một số biện pháp điều trị mất ngủ khác

Dùng thảo dược trị mất ngủ vốn là phương pháp thường được sử dụng trong Đông y, nó sẽ cải thiện tình trạng mất ngủ, giúp an thần và tăng cường sức khỏe cho các chức năng quan trọng trong cơ thể. Người bệnh nhờ vậy mà tỉnh táo hơn, không có cảm giác thiếu ngủ và luôn trong tình trạng mệt mỏi. Để đảm bảo an toàn, bạn nên tham khảo cách thức trị mất ngủ bằng thảo dược từ các chuyên gia, bác sĩ để tránh những rủi ro không hay xảy ra.