14 cây thuốc nam trị mất ngủ tốt nhất và phổ biến nhất

Theo nhiều nghiên cứu khác nhau trên thế giới đã chỉ ra rằng tỷ lệ mắc chứng mất ngủ chiếm 10 – 30% dân số. Các triệu chứng mất ngủ phổ biến ở người lớn tuổi, phụ nữ và những người có bệnh lý và bệnh tâm thần.  Do đó, một số cây thuốc nam trị mất ngủ dưới đây sẽ giúp bạn cải thiện giấc ngủ tốt nhất.

Tìm hiểu tổng quan về tình trạng mất ngủ

Mất ngủ là tình trạng rối loạn giấc ngủ, gây ra khó khăn trong việc đi vào giấc, duy trì giấc ngủ sâu và thức dậy sớm hoặc cảm giác mệt mỏi sau khi thức dậy. Nếu bị mất ngủ lâu ngày sẽ làm cơ thể cạn kiệt năng lượng, ảnh hưởng đến tâm trạng, sức khỏe, và hiệu suất làm việc của bạn.

Người trưởng thành cần khoảng 7 – 8 giờ ngủ mỗi đêm để đảm bảo giấc ngủ chất lượng. Thiếu ngủ trong khoảng thời gian này có thể dẫn đến mất ngủ. Mất ngủ có thể được phân thành hai loại chính, gồm: mất ngủ ngắn hạn và mất ngủ mãn tính. Mất ngủ ngắn hạn thường là kết quả của căng thẳng hoặc sự căng thẳng gần đây, trong khi mất ngủ mãn tính kéo dài từ 3 tháng trở lên và thường liên quan đến tình trạng bệnh lý hoặc sử dụng thuốc.

Để điều trị mất ngủ, nhiều người thường lựa chọn các phương pháp tự nhiên như sử dụng thuốc thảo dược hoặc thay đổi lối sống tích cực để cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Mất ngủ gây khó khăn trong việc bắt đầu đi vào giấc ngủ và thường phổ biến ở người già.

Sử dụng cây thuốc nam trị mất ngủ có hiệu quả không?

Tình trạng mất ngủ hoặc ngủ không sâu giấc thường thấy ở người trung niên và người cao tuổi, nhưng hiện nay, áp lực từ công việc và cuộc sống đang làm cho nguy cơ mất ngủ trẻ hóa. Trong các quốc gia Châu Á như Trung Quốc, Việt Nam, nơi có nền y học cổ truyền phát triển thì việc sử dụng các loại cây thuốc từ thiên nhiên để điều trị mất ngủ đã trở nên phổ biến.

Theo các nghiên cứu y học hiện đại, nhiều loại cây thuốc nam chứa các hoạt chất có tác động đến não bộ, giúp làm dịu tâm trạng và giảm căng thẳng, từ đó cải thiện chất lượng giấc ngủ. Đặc biệt, hầu hết các loại thuốc nam không gây tác dụng phụ hoặc nghiện, giúp kích thích quá trình ngủ tự nhiên.

Tuy nhiên, hiệu quả của việc sử dụng cây thuốc nam chữa mất ngủ có thể thay đổi tùy thuộc vào từng người và loại cây thuốc cụ thể. Một số cây thuốc đã được nghiên cứu và được cho là có tính chất làm dịu tâm trạng, giảm căng thẳng và hỗ trợ giấc ngủ. Hiệu quả có thể khác nhau do ảnh hưởng của nhiều yếu tố như tình trạng sức khỏe và cơ địa cá nhân. Do đó, việc tìm kiếm sự tư vấn từ thầy thuốc nam trước khi sử dụng là cần thiết để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho sức khỏe tổng thể.

Ưu điểm và nhược điểm của việc sử dụng cây thuốc nam trị mất ngủ

Cũng như những phương pháp trị mất ngủ khác, việc dùng thuốc nam cải thiện giấc ngủ sẽ có những ưu, nhược điểm riêng, bao gồm:

Ưu điểm:

  • Tự nhiên và an toàn hơn: Cây thuốc nam thường được coi là giải pháp tự nhiên ít tác dụng phụ hơn so với một số loại thuốc tân dược.
  • Không gây nghiện: Nhiều loại thuốc nam không gây ra sự phụ thuộc, giúp người sử dụng tránh được vấn đề nghiện thuốc.
  • Giảm căng thẳng và an thần: Nhiều loại cây thuốc nam có tính chất giảm căng thẳng và an thần, cải thiện tâm trạng và tạo điều kiện thuận lợi cho giấc ngủ.

Nhược điểm:

  • Hiệu quả không đồng đều: Hiệu quả của thuốc nam phụ thuộc vào từng cá nhân và mức độ mất ngủ.
  • Tương tác với thuốc khác: Sử dụng thuốc nam có thể tương tác với các loại thuốc khác gây ra tác dụng phụ không mong muốn.
  • Mất thời gian để thấy hiệu quả: Một số người có thể cảm nhận hiệu quả ngay, trong khi người khác có thể cần sử dụng trong một khoảng thời gian dài hơn để thấy sự cải thiện.
  • Phản ứng dị ứng: Một số người có thể phản ứng dị ứng với các thành phần trong cây thuốc nam, gây ra các vấn đề sức khỏe khác nhau.

Vì vậy, trước khi bắt đầu bất kỳ liệu pháp nào, nên thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để đảm bảo rằng sử dụng cây thuốc nam là lựa chọn an toàn và phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.

14 cây thuốc nam trị mất ngủ hiệu quả nhất

Dùng thuốc nam trị mất ngủ là một trong những cách đã được ông cha ta tin dùng từ ngày xưa. Một số loại thuốc nam dưới đây sẽ giúp bạn cải thiện được các triệu chứng của rối loạn giấc ngủ hiệu quả.

1.     Cây bình vôi

Bình vôi, còn được biết đến với các tên gọi như cây củ một, củ mối trôn, ngải tượng, từ nhiên,… là một loại cây leo, có thân phình to giống như bình đựng vôi, và củ của cây có thể thay đổi hình dạng tùy thuộc vào môi trường phát triển. Phần này của cây được sử dụng như một loại dược liệu trong việc điều trị chứng mất ngủ.

Theo y học cổ truyền Việt Nam, bình vôi có vị đắng ngọt, có tính lương, được biết đến với khả năng chữa trị mất ngủ và suy nhược thần kinh. Các nhà khoa học đã phát hiện ra các chất chống mất ngủ trong bình vôi như Rotundin và L-tetrahydropalmatin. Rotundin đã được chứng minh có tác dụng gây ngủ và làm dịu tâm trạng, trong khi L-tetrahydropalmatin được biết đến với khả năng duy trì giấc ngủ và điều trị rối loạn tâm thần.

Cây bình vôi giúp chữa mất ngủ và suy nhược thần kinh – Ảnh: Internet.

2.     Cây lạc tiên

Cây lạc tiên, còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như dây nhãn lồng, dây chùm bao,… thuộc loại thân leo, có cấu trúc thân rỗng và toàn thân cây được phủ lông. Lá của nó có hình tim, mọc so le nhau và bám chắc nhờ tua cuốn, còn hoa thì có màu trắng hoặc tím. Quả của cây lạc tiên có thể ăn được, quả xanh có vị chua và quả chín màu vàng lại có vị ngọt thanh.

Một số nghiên cứu chỉ ra rằng chỉ có một số loại lạc tiên mang lại lợi ích y tế, như Passiflora incarnata và Passiflora foetida L . Những loại này chứa các hoạt chất như alkaloid, flavonoid và các loại vitamin có tác dụng trực tiếp lên hệ thần kinh trung ương, giúp làm dịu tâm trạng, cải thiện chứng lo âu, stress, trầm cảm và mất ngủ.

3.     Lá vông nem

Lá vông nem, được biết đến với nhiều tên gọi khác như lá vông, hải đồng bì, thích đồng bì,… đã được sử dụng trong y học cổ truyền để điều trị chứng mất ngủ từ thời xa xưa. Cây này có thân gỗ, cao từ 10 đến 20 mét, có những gai nhỏ và lá mọc so le nhau. Phần được sử dụng để chế biến thuốc là lá và vỏ cây.

Theo sách Đông y, lá vông nem có tính bình, vị nhạt đắng, hơi chát nhẹ, và được cho là có tác dụng trong việc hạ huyết áp, làm dịu tâm trạng và chữa mất ngủ. Các nhà khoa học cũng đã nghiên cứu và tìm ra các hoạt chất trong lá vông nem như alcaloid, saponin, các chất thường được sử dụng trong các loại thuốc giúp giảm stress và cải thiện giấc ngủ.

4.     Tâm sen

Tâm sen, hay còn được biết đến là tim sen, liên tử tâm, là một trong những loại thuốc nam phổ biến được sử dụng bởi nhiều người. Trong khi lá sen thường được biết đến với khả năng thanh lọc cơ thể, thì tâm sen lại chứa trong hạt sen, có vị đắng nhẹ và tính lạnh, có khả năng thanh nhiệt, giải độc cơ thể, an thần và chữa mất ngủ.

Theo nghiên cứu hiện đại, tâm sen chứa nhiều dưỡng chất có lợi cho cơ thể như axit amin, nuciferine, neferin,… giúp cải thiện giấc ngủ và giảm cảm giác lo lắng, bồn chồn. Đặc biệt, một số hoạt chất trong tâm sen có thể tăng cường khả năng vận chuyển oxy và máu lên não, giúp tinh thần thư thái và dễ dàng đi vào giấc ngủ.

5.     Táo nhân

Thuốc nam chữa mất ngủ nào tốt nhất hiện nay? Táo nhân, hay còn được biết đến với các tên gọi như toan táo nhân, toan táo hạch, nhị nhân,… là nhân của quả táo ta, thường được sấy hoặc phơi khô để sử dụng trong việc cải thiện chứng mất ngủ. Theo y học cổ truyền, táo nhân có tính bình, vị ngọt, và có tác dụng chữa trị các triệu chứng như hư phiền không ngủ được, hay quên hồi hộp, khô miệng, và tân dịch ít,…

Táo nhân giúp chữa chứng hư phiền không ngủ được, hay quên hồi hộp – Ảnh: Internet.

6.     Cây xạ đen

Cây thuốc nam xạ đen, hay còn được biết đến với các tên gọi như cây bạch vạn hoa, cây ung thư, cây đồng triều, thường mọc thành bụi và có chiều cao từ 3m đến 5m, phổ biến ở vùng núi cao. Lá của cây xạ đen mọc so le thành từng lá đơn hình bầu dục, với hai mặt lá thường nhẵn hoặc có lông ở dưới theo dọc theo gân lá.

Theo y học cổ truyền, xạ đen có tính hàn, vị đắng nhạt, thường được sử dụng để thanh nhiệt, tiêu độc hoặc giảm đau, cũng như thúc đẩy tuần hoàn máu. Người dân thường sử dụng xạ đen để điều trị các chứng mất ngủ, khó ngủ hoặc suy nhược thần kinh.

7.     Cây xấu hổ

Cây xấu hổ, hay còn được biết đến là cây mắc cỡ, thường mọc ven đường hoặc trong những vùng đất trống. Thân của cây có thể dài tới 1,5m và có gai móc trên bề mặt. Lá của cây xấu hổ có hình dạng hai lần kép lông chim, khi chạm nhẹ vào chúng, lá tự động đóng lại và có hình dạng giống chân vịt. Mỗi lá thường bao gồm 15 đến 20 đôi lá chét, không có cuống riêng lẻ và cuống chung của lá có chiều dài khoảng 4cm, được phủ nhiều lông.

Theo y học cổ truyền Việt Nam, cây xấu hổ có tính hàn, ít độc tố và có công dụng trấn tĩnh, an thần, điều hòa huyết áp, làm dịu các cơn đau và chữa trị mất ngủ,…

Các nghiên cứu của các nhà khoa học hiện đại đã chỉ ra rằng cây xấu hổ chứa các hợp chất như Mimosine, 2”-o-rhamnosyl iso orientin, protein, Mimoside… Những chất này có khả năng tương tác với meprobamat và hexobarbital để kích thích hệ thần kinh trung ương, giúp tăng cường hiệu suất làm việc và đồng thời giảm tình trạng căng thẳng và mệt mỏi cho não bộ.

8.     Cây đinh lăng

Cây đinh lăng, còn được biết đến với các tên gọi như cây gỏi cá, nam dương sâm,… được mô tả như phiên bản dân dã của nhân sâm. Đinh lăng thường là cây thân nhẵn, cao khoảng 1 mét, không có gai. Lá của cây có hình dạng chét xẻ 3 lần, giống như lông chim, với cuống lá dài và phiến lá có răng cưa mà không có mùi thơm. Thường được sử dụng trong các phương pháp truyền thống để điều trị mất ngủ kéo dài hoặc tăng cường sức khỏe.

Nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, đinh lăng chứa các hoạt chất như tanin, glycosid, saponin có khả năng chống oxy hóa, tăng cường lượng oxy và máu truyền đến não, từ đó giúp cải thiện các vấn đề liên quan đến rối loạn giấc ngủ.

9.     Viễn chí

Thuốc nam trị mất ngủ viễn chí, hay còn được biết đến là tỉnh tâm trượng, khổ viễn chí,… là loại cây thân thảo có chiều cao dao động từ khoảng 10cm đến 20cm. Đặc điểm nổi bật của loài thực vật này là cành chia ngay từ gốc, có hình dạng sợi và bề mặt phủ lông mụn. Lá của cây mọc đối lập, với lá trên có hình dài rộng khoảng 3cm đến 5cm và dài khoảng 2cm. Ngược lại, lá ở phía dưới có hình bầu dục và chiều rộng dao động từ 4cm đến 5cm.

Theo Đông y, viễn chí có tính ôn, vị đắng, hơi cay, không có độc, và tác động tích cực đối với can tâm, can thận, can phế. Do đó, việc sử dụng cây viễn chí có thể hỗ trợ trong việc dưỡng tâm an thần, giảm các triệu chứng lo lắng, bồi hồi, mất ngủ và động kinh.

Viễn chí giúp dưỡng tâm an thần và giảm các triệu chứng lo âu, hồi hộp – Ảnh: Internet.

10. Long nhãn

Thuốc nam trị mất ngủ long nhãn, hay còn được biết đến là long mục, nhãn nhục, là một loại vị thuốc được chiết xuất từ thịt (cùi) quả nhãn, sau đó được sấy hoặc phơi khô và có thể có màu cánh gián hoặc màu nâu sẫm.

Theo y học Cổ truyền, long nhãn có tác dụng bổ trợ tâm, tỳ, dưỡng huyết và an thần. Dược liệu này thường được sử dụng để điều trị ngũ tạng tà khí, giảm cảm giác chán ăn và tăng cường sức khỏe trí não. Bên cạnh đó, long nhãn cũng được sử dụng để điều trị tình trạng lo âu quá mức, hay quên, cảm giác hồi hộp, mất ngủ, giật mình lo sợ và các triệu chứng suy nhược.

11. Đan sâm

Đan sâm thường được trồng nhiều ở các tỉnh thuộc Trung Quốc như Sơn Tây, Hà Bắc, Tứ Xuyên, An Huy và Giang Tô. Ở Việt Nam, dược liệu này được canh tác tại khu vực Tam Đảo thuộc tỉnh Vĩnh Phúc. Các nghiên cứu khoa học đã phát hiện ra rằng các thành phần chính của đan sâm bao gồm naphtoquinon, phenol, aldehyd, vitamin E… có tác động tích cực đối với hệ thần kinh, giúp hỗ trợ cải thiện suy nhược thần kinh.

Y học cổ truyền Việt Nam thường sử dụng đan sâm để điều trị những vấn đề như nhức đầu, mất ngủ, căng thẳng và cảm giác hồi hộp. Ngoài ra, đan sâm cũng được sử dụng để điều trị các triệu chứng khác như kinh nguyệt không đều, hoa mắt, chóng mặt và giảm đau.

12. Hoa tam thất

Hoa tam thất, còn được biết đến như nụ tâm thất, bông tam thất, là một trong những “thần dược” trong việc chữa trị mất ngủ bằng thuốc nam. Hoa tam thất là phần trên của cây tam thất, thuộc loại cây thân thảo thích ứng với khí hậu lạnh và phổ biến ở các vùng núi cao. Thời điểm lý tưởng để thu hoạch nụ hoa là từ tháng 6 đến tháng 8 hàng năm, khi nụ hoa có màu xanh lục nhạt và đường kính của hoa khoảng từ 3cm đến 5cm. Tuy nhiên, nhiều người thường nhầm lẫn giữa nụ hoa tam thất và hoa của cây tam thất.

Theo nghiên cứu của y học hiện đại, nụ hoa tam thất chứa nhiều thành phần hoạt chất được đánh giá cao về khả năng hỗ trợ cải thiện giấc ngủ và điều trị chứng mất ngủ không sâu giấc, như saponin, các axit amin và các loại khoáng chất khác. Đồng thời, các thành phần này cũng có tác dụng ổn định huyết áp, tăng cường chức năng tim mạch và cải thiện sức khỏe, đặc biệt là ở những người cao tuổi.

13. Cây nữ lang

Cây nữ lang thường mọc trên các dãy núi có độ cao hơn 1000m, phân bố rộng rãi ở các tỉnh miền núi phía Bắc và khu vực Trung Trung Bộ tại Việt Nam. Toàn bộ rễ và thân của cây được sử dụng để bào chế thuốc.

Trong cây nữ lang, thành phần chính là tinh dầu và chứa khoảng 3% – 10% các chất vô cơ, gluxit (bao gồm tinh bột, saccarozo…), axit hữu cơ (benzoic, salicylic, cafeic, chlorogenic), lipid, sterol, tanin và các hoạt chất khác. Các thành phần này đang được áp dụng rộng rãi trong y học hiện đại, với tác dụng hỗ trợ an thần và cải thiện giấc ngủ.

Ở Pháp, mỗi năm có lượng lớn rễ cây nữ lang, từ 120 đến 180 tấn, được tiêu thụ để sản xuất thuốc an thần. Từ thời kỳ thuộc địa, người dân tộc Mèo ở vùng núi cao Tây Bắc Việt Nam đã biết cách sử dụng cây nữ lang để chế biến thành thuốc an thần.

14. Lá dâu tằm

Lá dâu tằm, còn được biết đến với các tên gọi như cây dâu cang, cây tầm tang, cây may môn là cây thuốc nam trị mất ngủ được nhiều người tin dùng. Theo quan điểm của Đông y, lá dâu tằm có vị ngọt, hơi đắng và tính hàn, được xem là một loại thuốc có khả năng trừ phong, chữa chóng mặt và giảm nhức đầu. Bên cạnh đó, nó cũng có tác dụng thư giãn, giải tỏa căng thẳng và hỗ trợ người mất ngủ, khó ngủ để dễ dàng đi vào giấc ngủ một cách nhanh chóng.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng lá dâu tằm chứa nhiều dưỡng chất như caroten, tanin, tinh dầu, vitamin C, trigonellin, pentosan, đường, colin (choline), adenin, canxi malat và canxi cacbonat. Những thành phần này đều là các hoạt chất hỗ trợ trong việc điều trị chứng mất ngủ kinh niên. Đặc biệt, các axit amin tự do trong lá dâu tằm có khả năng loại bỏ các tình trạng lo âu, căng thẳng, mệt mỏi, giúp bạn dễ dàng chìm vào giấc ngủ.

Lá dâu tằm giúp điều trị chứng mất ngủ kinh niên – Ảnh: Internet.

Những lưu ý khi dùng cây nam chữa mất ngủ

Mặc dù các loại cây thuốc nam được sử dụng để chữa bệnh mất ngủ được coi là an toàn và được nhiều người tin dùng, nhưng trong quá trình sử dụng, cần lưu ý các vấn đề sau:

  • Tìm kiếm nguyên liệu sạch và an toàn, sau đó rửa sạch bằng nước để loại bỏ tạp chất.
  • Bài thuốc từ cây thuốc nam thường có tác dụng chậm, đòi hỏi sự kiên trì từ người bệnh.
  • Các bài thuốc từ cây thuốc nam chỉ là phương pháp hỗ trợ và không thể thay thế điều trị chính, nên nếu tình trạng không cải thiện, cần thăm bác sĩ để được tư vấn.
  • Thay đổi lối sống hàng ngày, đặc biệt là giảm áp lực và căng thẳng để ngăn chặn tình trạng mất ngủ.
  • Bổ sung dinh dưỡng để tăng cường hệ miễn dịch.
  • Tập thể dục thể thao hàng ngày để giảm căng thẳng, mệt mỏi và thư giãn tâm trạng.

Một số mẹo cải thiện giấc ngủ khác

Bên cạnh phương pháp chữa mất ngủ bằng thuốc nam, bạn cũng có thể áp dụng một số mẹo sau để cải thiện chứng mất ngủ ngay tại nhà.

  • Thiết lập lịch trình ngủ đều đặn: Cố gắng đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời gian mỗi ngày, kể cả vào cuối tuần. Điều này giúp định hình “đồng hồ sinh học” và cải thiện rất nhiều về chất lượng giấc ngủ.
  • Tạo môi trường ngủ tốt: Đảm bảo không gian phòng ngủ giúp bạn cảm thấy thoải mái. Sử dụng rèm cửa để che ánh sáng, kiểm soát nhiệt độ phòng và giảm tiếng ồn bên ngoài.
  • Hạn chế thời gian sử dụng thiết bị điện tử: Tránh sử dụng điện thoại, máy tính bảng, hoặc máy vi tính ít nhất 1 giờ trước khi đi ngủ. Ánh sáng xanh từ các thiết bị này có thể ảnh hưởng đến quá trình chu kỳ giấc ngủ.
  • Tạo thói quen tốt trước khi đi ngủ: Thực hiện những hoạt động nhẹ như đọc sách nhẹ, nghe nhạc nhẹ hoặc tắm nước nóng để tạo ra một quy trình trước khi đi ngủ, giúp chuẩn bị tâm trạng cho giấc ngủ.
  • Tập thể dục đều đặn: Hoạt động thể chất có thể giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ. Tuy nhiên, tránh tập luyện cường độ cao trước giờ đi ngủ.
  • Quản lý stress: Áp dụng kỹ thuật quản lý stress như thiền, yoga hoặc hơi thở sâu để giúp giảm căng thẳng và lo âu.
  • Bổ sung viên uống từ thảo dược: Một số loại thảo dược được nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi như Blueberry và Ginkgo Biloba. Cả hai thành phần này đã được chứng minh mang lại nhiều lợi ích trong việc cải thiện giấc ngủ, giảm đau đầu và hỗ trợ tăng cường trí nhớ. Ngoài ra, hai tinh chất này cũng có tác dụng phòng ngừa nguy cơ đột quỵ và tai biến mạch máu não.

Thuốc nam trị mất ngủ từ lâu được coi là một phương pháp hữu ích và an toàn trong việc giải quyết vấn đề mất ngủ. Với nguồn gốc từ thiên nhiên và sự kết hợp của các thành phần thảo dược tự nhiên, thuốc nam không chỉ giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tổng thể.