Tìm hiểu về thuốc bổ não

Thuốc bổ não là thực phẩm chức năng, chế phẩm tân dược hoặc được bào chế từ dược liệu từ thiên nhiên chứa các thành phần như ginkgo biloba, blueberry, cao rễ đinh lăng, nhân sâm. Trên thị trường hiện nay có nhiều loại thuốc bổ não khác nhau nhưng phổ biến ở dạng viên uống. Tất cả đều không phải là thuốc điều trị bệnh.

Thuốc bổ não bổ sung một số hoạt chất thiết yếu như vitamin, chất béo, nguyên tố vi lượng, enzym, axit amin, đường, khoáng chất, chất chống oxy hóa để tăng cường khả năng tuần hoàn máu, oxy lên não, cải thiện chức năng não bộ, điều hòa chức năng của tế bào thần kinh. Những tác động này hỗ trợ phục hồi trí nhớ, an thần, giảm căng thẳng, lo âu và ngủ ngon giấc.

Mất ngủ có nên uống thuốc bổ não không?

Cần biết rằng mất ngủ là một rối loạn giấc ngủ thuộc lĩnh vực tâm - thần kinh có nguyên nhân rất đa dạng và phức tạp. Không thể chỉ dùng một loại thuốc hoặc một phương pháp điều trị để áp dụng cho tất cả mọi nguyên nhân của nó.

Điều này có nghĩa là cần phải thăm khám, tìm nguyên nhân cụ thể mới biết rõ áp dụng biện pháp nào thì mang đến lợi ích. Trong khi đó, thuốc bổ não chỉ là một dạng bổ sung không phải thuốc chữa bệnh, tức là không có tính chất bắt buộc.

Thuốc bổ não hỗ trợ nâng cao sức khỏe thần kinh - não bộ thông qua việc thúc đẩy tuần hoàn máu não và chống viêm. Từ đó, sản phẩm giúp cải thiện các triệu chứng thông thường như đau đầu, chóng mặt, mất ngủ, suy giảm trí nhớ. Việc mất ngủ có nên dùng thuốc bổ não không phụ thuộc vào nhu cầu của mỗi cá nhân.

Khi nào thì mất ngủ nên uống thuốc bổ não?

Mất ngủ có nên uống thuốc bổ não không? Như đã nói ở trên, việc dùng thuốc bổ não phụ thuộc hoàn toàn vào nhu cầu cá nhân, vì nó không phải là thuốc chữa bệnh nên không có tính chất bắt buộc.

Thông thường, thuốc bổ não có thể mang đến lợi ích cho các trường hợp mất ngủ xuất phát từ các nguyên nhân sau:

Liên quan đến căng thẳng thần kinh

Căng thẳng thần kinh và mất ngủ có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Căng thẳng kích thích hệ thần kinh giao cảm, dẫn đến tăng tiết hormone cortisol và adrenaline gây hưng phấn, làm gián đoạn giấc ngủ, ảnh hưởng xấu đến chất lượng và thời gian ngủ. Trong khi đó ngủ không đủ giấc có thể tăng mức độ căng thẳng, làm trầm trọng thêm tình trạng lo âu và mất ngủ.

Khi mất ngủ xuất phát từ căng thẳng, lo âu quá độ, áp lực tinh thần hoặc suy giảm chức năng nhận thức, dùng thuốc bổ não chứa thành phần tốt cho thần kinh - não bộ có thể hỗ trợ ngủ ngon hơn.

Các thành được nghiên cứu phổ biến cho vấn đề này như:

GABA (Gamma-aminobutyric axit)

GABA là chất dẫn truyền thần kinh tự nhiên trong não, loại axit amin này có nguồn gốc từ glutamate có tác dụng ngăn chặn một số tín hiệu não bộ và giảm hoạt động của hệ thần kinh. Do đó, sản phẩm bổ sung GABA giúp cải thiện tâm trạng, giảm triệu chứng mất ngủ, khó ngủ, giảm căng thẳng, lo âu.

L-theanine

L-theanine là một amino axit mà cơ thể không tự tổng hợp được, có nhiều trong trà xanh, trà đen và một số loại nấm. L-theanine tác động đến nồng độ của serotonin và dopamine (những chất ảnh hưởng đến tâm trạng, giấc ngủ và cảm xúc) cũng như cortisol (hormone giúp cơ thể ứng phó với stress).

Nhiều nghiên cứu·đã chỉ ra rằng L-theanine có thể hỗ trợ thư giãn trước khi đi ngủ, dễ dàng đi vào giấc ngủ và ngủ sâu hơn. Nghiên cứu năm 2018 cho thấy những người tham gia báo cáo rằng họ có sự hài lòng về chất lượng giấc ngủ cao hơn sau khi dùng 450mg - 900mg L-theanine hàng ngày trong 8 tuần. Những người tham gia nghiên cứu mắc chứng rối loạn lo âu tổng quát và đang dùng thuốc chống trầm cảm.

Ashwagandha

Các chiết xuất thảo dược này có khả năng giảm mức độ cortisol (hormone gây căng thẳng) và hỗ trợ chức năng não bộ. Nghiên cứu cho thấy chất bổ sung Ashwagandha có thể giúp giảm căng thẳng và lo lắng. Trong một nghiên cứu nhỏ với 58 người tham gia, những người dùng 250mg hoặc 600mg chiết xuất Ashwagandha trong 8 tuần đã giảm đáng kể mức độ căng thẳng và mức độ hormone căng thẳng cortisol so với những người dùng giả dược.

Bacopa monnieri

Bacopa monnieri là một loại thuốc thảo dược cổ xưa có khả năng ngăn ngừa lo âu, giảm căng thẳng, cải thiện tình trạng viêm và giảm các triệu chứng của rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD). Nghiên cứu cho thấy bacopa monnieri giúp giảm căng thẳng và lo âu bằng cách nâng cao tâm trạng, giảm mức độ cortisol, một loại hormone có liên quan chặt chẽ đến mức độ căng thẳng.

Ngoài ra, nghiên cứu được thực hiện trên loài gặm nhấm cho thấy bacopa monnieri có tác dụng chống lo âu tương đương với lorazepam (benzodiazepine), một loại thuốc theo toa được sử dụng để điều trị lo âu. Nghiên cứu gần đây hơn trên người cho thấy dùng 500mg bacopa monnieri hai lần mỗi ngày trong 4 tuần có thể làm giảm trầm cảm, lo âu và căng thẳng.

Vitamin nhóm B (đặc biệt là vitamin B6 và vitamin B12)

Vitamin nhóm B đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hoạt động ổn định của hệ thần kinh, cung cấp năng lượng cho não bộ và cải thiện tâm trạng, tăng khả năng tập trung.

Ginkgo Biloba

Ginkgo Biloba là một chiết xuất từ lá của cây bạch quả đã được chứng minh có ảnh hưởng đến một số con đường dẫn truyền thần kinh và cấu trúc não. Chẳng hạn như nó hoạt động như một chất dọn gốc tự do và bảo vệ tế bào thần kinh khỏi tổn thương oxy hóa và apoptosis. Trong các nghiên cứu trên động vật còn phát hiện Ginkgo Biloba làm giảm sản xuất gốc tự do ở vỏ não trước trán, bảo vệ chống lại những thay đổi liên quan đến tuổi tác ở hồi hải mã, hạn chế tình trạng tăng tiết corticosterone do căng thẳng.

Mất ngủ có nên uống thuốc bổ não không? Mất ngủ liên quan đến căng thẳng thần kinh có thể uống thuốc bổ não.

Liên quan đến tuần hoàn máu não kém

Tuần hoàn máu não giảm khiến lưu lượng máu và oxy cung cấp cho các vùng não liên quan đến giấc ngủ bị ảnh hưởng, dẫn đến rối loạn giấc ngủ. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, sự suy giảm tuần hoàn não, đặc biệt ở các vùng như hồi hải mã, vùng dưới đồi và thân não có liên quan mật thiết đến chứng mất ngủ hoặc trầm cảm.

Hơn nữa, tuần hoàn máu não kém còn có thể gây đau, tê, ngứa ran hoặc cảm giác lạnh khắp cơ thể, thường ảnh hưởng đến chân, tay, ngón tay và ngón chân. Điều này dẫn đến cảm giác khó chịu vào ban đêm, ảnh hưởng không tốt đến chất lượng giấc ngủ.

Trong trường hợp mất ngủ đi kèm với các triệu chứng của thiểu năng tuần hoàn máu não như chóng mặt, đau đầu, ù tai, thuốc bổ não chứa các hoạt chất sau thường có lợi cho giấc ngủ.

Ginkgo Biloba

Chiết xuất Ginkgo Biloba có tác dụng tăng cường lượng oxy cung cấp cho não, lưu lượng máu não, cải thiện trí nhớ và ổn định màng não. Nhờ đó, Ginkgo Biloba có thể giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ, đặc biệt là ở những người có vấn đề về tuần hoàn máu não.

Hoạt chất này được sử dụng rộng rãi như một loại thuốc thảo dược để ngăn ngừa suy giảm nhận thức cũng như các rối loạn khác. Nghiên cứu trên chuột bị thiếu máu cục bộ thoáng qua và bị xuất huyết dưới nhện cho thấy sử dụng chiết xuất Ginkgo Biloba làm tăng lưu lượng máu não khi so sánh với giả dược.

Piracetam

Hoạt chất piracetam hỗ trợ phục hồi tổn thương não, tăng khả năng ghi nhớ, tập trung và khắc phục triệu chứng hoa mắt, chóng mặt ảnh hưởng đến giấc ngủ. Ngoài ra, piracetam còn có khả năng bảo vệ tế bào não khỏi tình trạng thiếu oxy, yếu tố gây rối loạn giấc ngủ.

Các nghiên cứu khác quan sát cho thấy piracetam làm tăng lượng máu cung cấp cho não cũng như mức tiêu thụ oxy và glucose, đặc biệt ở những người bị suy giảm tâm thần. Đây là những yếu tố khác có thể cải thiện chức năng não.

Omega-3

Axit béo omega-3, đặc biệt là EPA và DHA đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe não bộ. Chúng hỗ trợ cấu trúc màng tế bào não, tăng cường chức năng dẫn truyền thần kinh và giảm viêm. Nghiên cứu cho thấy axit béo omega-3 có thể hỗ trợ cải thiện chức năng não, phục hồi trí nhớ ở những người mắc chứng suy giảm nhận thức như bệnh Alzheimer, tăng cường khả năng học tập, ghi nhớ và lưu lượng máu lên não, cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Khi nào thì mất ngủ không nên uống thuốc bổ não?

Thuốc bổ não có tác dụng hỗ trợ cải thiện chức năng não bộ, suy nhược thần kinh, giảm căng thẳng, chống tắc nghẽn mạch. Nhưng không phải lúc nào uống thuốc bổ não cũng là giải pháp phù hợp cho mọi người, thậm chí trong một số trường hợp còn gây ra tác dụng phụ không mong muốn.

Những trường hợp sau đây không nên uống thuốc bổ não khi mất ngủ:

Khi mất ngủ không liên quan đến não bộ và tuần hoàn máu não

Thuốc bổ não có thể không mang đến lợi ích cho những trường hợp mất ngủ không xuất phát từ vấn đề thần kinh - não bộ và tuần hoàn máu não. Chẳng hạn như:

Thói quen ngủ không lành mạnh

Sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ, ngủ không đúng giờ giấc, ăn thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ hoặc đồ cay nóng, ăn quá no, tiêu thụ cà phê, trà, chất kích thích, để đầu ướt khi nằm ngủ.

Mắc các bệnh lý không liên quan đến tuần hoàn máu não và thần kinh - não bộ

Mất ngủ có thể là triệu chứng của các bệnh lý không liên quan đến tuần hoàn máu não và thần kinh - não bộ. Chẳng hạn như trào ngược dạ dày thực quản, đau mạn tính, rối loạn nội tiết tố, viêm mũi xoang.

Yếu tố môi trường

Môi trường ngủ quá nhiều tiếng ồn, ánh sáng mạnh, nhiệt độ không phù hợp, chăn nệm không thoải mái có thể gây khó ngủ, ngủ không ngon giấc.

Mất ngủ có nên uống thuốc bổ não không? Không nên uống thuốc bổ não để cải thiện tình trạng mất ngủ khi chưa tham khảo ý kiến chuyên gia y tế.

Lợi ích và hạn chế của thuốc bổ não đối với mất ngủ

Thuốc bổ não mang đến một số lợi ích cho thần kinh, não bộ và giấc ngủ nhưng cũng có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn. Cùng ECO Pharma tìm hiểu xem, lợi ích và những hạn chế của nó là gì.

Lợi ích của thuốc bổ não

Đối với các trường hợp mất ngủ do thiếu hụt chất dẫn truyền thần kinh serotonin trong não, dùng thuốc bổ não chứa một số thành phần như Ginkgo Biloba, blueberry, saponin, vitamin nhóm B, omega-3, piracetam, citicoline, cerebrolysin thường mang đến lợi ích. Nổi bật nhất là tăng cường tuần hoàn máu, giảm căng thẳng và cải thiện tâm trạng để tạo điều kiện thuận lợi cho giấc ngủ. Ngoài ra, còn hỗ trợ chức năng thần kinh, bảo vệ và làm giảm tổn thương tế bào não.

Hạn chế

Thực phẩm bổ sung hoặc thảo dược bổ sung chỉ hỗ trợ cải thiện chức năng tuần hoàn não, không phải là thuốc chữa bệnh nên không thể dùng để điều trị mất ngủ.

Lạm dụng thuốc bổ não hoặc uống không đúng cách có thể dẫn đến tác dụng phụ không mong muốn. Ví dụ thuốc có thành phần chính từ Ginkgo Biloba thì chiết xuất này nhìn chung được dung nạp tốt nhưng vẫn có thể gây tác dụng phụ nhẹ như đau đầu, khó chịu đường tiêu hóa, hồi hộp, táo bón và phản ứng dị ứng da. Hoặc L-theanine có thể dẫn đến các triệu chứng như chóng mặt, mất nước, tim đập nhanh, bồn chồn, lo lắng, run rẩy.

Thuốc bổ não có tác dụng tăng cường tuần hoàn máu lên não, điều hòa chức năng tế bào thần kinh, giảm căng thẳng và lo âu. Những điều này đều tạo điều kiện thuận lợi cho giấc ngủ.

Bị mất ngủ sử dụng thuốc bổ não thế nào cho đúng?

Để sử dụng thuốc bổ não hỗ trợ cải thiện tình trạng mất ngủ hiệu quả, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:

  • Chọn mua thuốc bổ não có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, thương hiệu uy tín.
  • Người có bệnh lý nền, phụ nữ mang thai, phụ nữ đang cho con bú, người đang uống thuốc điều trị hoặc sản phẩm bổ sung khác cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi uống thuốc bổ não.
  • Không lạm dụng thuốc bổ não, sử dụng theo hướng dẫn của nhà sản xuất, bác sĩ hoặc dược sĩ. Ưu tiên chọn mua thuốc bổ não chiết xuất từ thảo dược tự nhiên lành tính.
  • Trong khi uống thuốc bổ não, không sử dụng chất kích thích như rượu bia, thuốc lá.
  • Không dùng thuốc bổ não chung với thuốc chống đông máu, thuốc giảm đau, thuốc điều trị rối loạn nội tiết.
  • Kết hợp sử dụng thuốc bổ não với xây dựng chế độ ăn uống khoa học, tập luyện thể dục thể thao, tạo môi trường ngủ thoải mái, giảm căng thẳng lo âu bằng cách ngồi thiền, đọc sách, ngâm chân, nghe nhạc nhẹ nhàng.
  • Người bị mất ngủ do bệnh lý thần kinh gây ra, cần có chỉ định trực tiếp của bác sĩ trước khi uống thuốc bổ não.
  • Nếu nguyên nhân mất ngủ là do tác động từ bên ngoài như uống trà, cà phê, ăn quá no hoặc tiêu thụ thức ăn nhanh trước khi ngủ, bạn hãy thay đổi thói quen sinh hoạt.
  • Mất ngủ do một số bệnh lý như tim mạch, xương khớp, dị ứng, trào ngược dạ dày, tiểu đường, hen suyễn thì hãy chữa khỏi bệnh, chứng mất ngủ sẽ cải thiện.
  • Nếu phát hiện triệu chứng bất thường như dị ứng, buồn nôn, tiêu chảy, phát ban cần ngưng uống thuốc và tham khảo ý kiến của bác sĩ

Mất ngủ có nên uống thuốc bổ não không? Thuốc bổ não hỗ trợ tăng cường tuần hoàn máu lên não, điều hòa chức năng thần kinh, giảm căng thẳng và lo âu tạo điều kiện tốt cho giấc ngủ nhưng không nên coi là thuốc chữa rối loạn giấc ngủ. Cho nên nếu bị mất ngủ quá 3 tuần không cải thiện, bạn nên đến bệnh viện thăm khám, tìm ra nguyên nhân và có phương pháp điều trị hiệu quả. Tránh để mất ngủ chuyển thành mãn tính vì khó điều trị và ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe.