Tìm hiểu về cây ngải cứu

Ngải cứu có tên khoa học là Artemisia vulgaris L., thuộc họ cúc (Asteraceae), có nguồn gốc từ châu Âu, châu Á và Bắc Mỹ. Đây là cây cỏ sống lâu năm, thân có rãnh dọc. Lá ngải cứu mọc so le không cuống, màu của hai mặt lá khác nhau, mặt trên nhẵn, màu lục sẫm và mặt dưới trắng tro, có nhiều lông nhỏ. Bộ phận dùng làm thuốc chủ yếu là cành và lá, có thể dùng tươi hoặc khô.

Theo Đông y, ngải cứu vị cay, tính ấm, mùi thơm, đi vào kinh tỳ, can và thận. Tác dụng của nó là ôn kinh chỉ huyết, tán hàn chỉ thống, lý huyết an thai, thường được dùng làm thuốc ôn khí huyết, trục hàn thấp, điều kinh, an thai có tác dụng chữa thổ huyết, máu cam, đau bụng do hàn, kinh nguyệt không đều, tăng cường sức khỏe sau sinh.

Nghiên cứu tìm thấy ngải cứu chứa nhiều hoạt chất như flavonoid, sesquiterpene lactone, axit phenolic, coumarin và các nhóm chất chuyển hóa khác. Những hoạt chất này có tác dụng trong điều trị các bệnh phụ khoa, đường tiêu hóa, chống oxy hóa, bảo vệ gan, chống tiêu chảy, giải độc, kháng khuẩn, kháng nấm, hạ huyết áp và giãn phế quản.

Ngải cứu chữa mất ngủ như thế nào?

Ngải cứu chữa mất ngủ thông qua nhiều cơ chế, đặc biệt là tác dụng làm dịu thần kinh, cải thiện tuần hoàn máu và hỗ trợ tiêu hóa. Dưới đây là những tác động của ngải cứu tới giấc ngủ:

1. Thư giãn thần kinh

Ngải cứu chứa các hợp chất tự nhiên flavonoid, cineol và triterpenoid, có tác dụng an thần, làm dịu hệ thần kinh. Sử dụng ngải cứu giúp giảm cảm giác lo âu, căng thẳng – những yếu tố chính gây mất ngủ. Trong Đông y, ngải cứu được dùng điều trị các rối loạn thần kinh ảnh hưởng đến giấc ngủ như động kinh, trầm cảm và căng thẳng quá mức.

2. Cải thiện tuần hoàn máu

Ngải cứu có thể hỗ trợ điều trị cao huyết áp bằng cách giảm huyết áp và tăng cường lưu thông máu, từ đó giảm tình trạng đau đầu, căng thẳng và giúp dễ ngủ hơn.

3. Giảm triệu chứng cơ thể gây mất ngủ

Ngải cứu có tác dụng giảm đau, đặc biệt là các cơn đau mãn tính hoặc khó chịu do lạnh bụng, đau cơ hoặc xương khớp – những yếu tố gây khó ngủ. Ngải cứu cũng có khả năng làm dịu các vấn đề tiêu hóa như đầy hơi, khó tiêu hoặc đau dạ dày làm giấc ngủ bị gián đoạn.

Hướng dẫn cách dùng ngải cứu chữa mất ngủ tại nhà

Cùng ECO Pharma tìm hiểu những dùng ngải cứu chữa mất ngủ đơn giản, dễ thực hiện tại nhà.

1. Dùng trà ngải cứu

Một trong những cách chữa mất ngủ hiệu quả được nhiều người dùng là trà ngải cứu chữa mất ngủ. Bạn có thể tự làm tại nhà với nguồn nguyên liệu dễ tìm. Dưới đây là cách thực hiện:

  • Hái ngọn ngải cứu rửa sạch bằng nước muối loãng rồi để ráo nước.
  • Cắt ngải cứu thành từng khúc đem phơi trong bóng râm cho đến khi khô hẳn.
  • Đem ngải cứu khô sao vàng, để nguội rồi bảo quản trong túi nilon hoặc hũ thuỷ tinh để dùng dần. Mỗi lần dùng đem pha như trà 10 phút để uống. Có thể thêm mật ong.

Trà ngải cứu là phương thuốc chữa mất ngủ truyền thuốc ở một số nước.

2. Gối ngải cứu

Gối ngải cứu được dùng như một phương thuốc chữa đau đầu trong y học cổ truyền. Có thể làm ruột gối hoàn toàn bằng ngải cứu khô hoặc trộn ngải cứu khô với bông, vải. Gối ngải cứu dùng ngủ hoặc làm ấm để chườm giúp lưu thông khí huyết, giảm đau nhức lưng, vai, gáy, bắp chân, xương khớp.

Hương thơm từ tinh dầu ngải cứu còn giúp thư giãn thần kinh, làm dịu các cơn đau, giúp dễ đi vào giấc ngủ và ngủ ngon hơn.

3. Hơ ngải cứu chữa mất ngủ

Hơ ngải cứu là liệu pháp cứu ngải trong Đông y, là một hình thức trị liệu bằng cách đốt mồi ngải và tác động vào các huyệt vị, đường kinh. Khi da nóng đỏ, ngải cứu sẽ được chuyển đến vị trí khác trên cơ thể.‌ Phương pháp này giúp tăng cường máu, kích thích dòng khí hoặc năng lượng và duy trì sức khỏe tốt. ‌Theo Đông y, việc tăng cường lưu thông khí huyết giúp cơ thể giải quyết nhiều vấn đề, bao gồm tiêu hóa và đau mãn tính, từ đó có chất lượng giấc ngủ tốt hơn.

Phương pháp này phù hợp với người bị đau do căng cơ, thoái hóa cột sống, thoái hóa khớp, viêm khớp, bị rối loạn tiêu hóa, dạ dày, mệt mỏi, suy nhược, người thể hàn chân tay lạnh, viêm phế quản, hen suyễn, mất ngủ, ngủ không ngon giấc.

Hơ ngải cứu chữa mất ngủ là một loại trị liệu truyền thống trong Đông y.

4. Chườm nóng với ngải cứu

Chườm ngải cứu chữa mất ngủ bằng cách làm nóng ngải cứu để chườm lên vùng cần điều trị. Hơi nóng kết hợp với tinh dầu ngải cứu có tác dụng đả thông kinh mạch, điều hòa khí huyết và giảm đau.

Một nắm lá ngải cứu đem rang nóng với muối hạt, bọc vào miếng vải rồi chườm vào những vùng bị đau mỏi.

5. Ăn ngải cứu trong bữa ăn

Ngoài ra, có thể dùng ngải cứu làm món ăn, dùng trong các bữa cơm hàng ngày:

  • Trứng chiên ngải cứu: Rửa sạch lá ngải cứu, thái nhỏ, trộn với trứng rồi chiên vàng. Theo Đông y, món ăn này rất tốt cho những người bị chứng tử cung lạnh, bế kinh, tắc kinh, đau đầu.
  • Gà hầm ngải cứu: Đem hầm 1 con gà ác khoảng 350g, 10g đương quy, 20g câu kỷ tử, 2 quả lê, 250g ngải cứu, nửa lít nước cho đến khi nước cạn còn ½ . Chia thành 5 phần ăn và dùng trong ngày. Ăn trong vòng 1 - 2 tuần có tác dụng điều trị suy nhược cơ thể, kém ăn.
  • Canh ngải cứu: Thịt nạc băm nhỏ, ướp gia vị, xào qua và nêm nước. Đun sôi rồi cho rau ngải cứu vào. Khi canh sôi, nêm gia vị vừa miệng và tắt bếp. Bạn nên ăn khi còn nóng. Món canh ngải cứu này có tác dụng chữa các bệnh kinh nguyệt không đều, khí hư, đau bụng do lạnh.

Một số tác dụng khác của ngải cứu cho sức khỏe

Bên cạnh tác dụng chữa mất ngủ, ngải cứu còn có nhiều lợi ích khác cho sức khỏe.

1. Chữa bệnh hô hấp

Ngải cứu còn được kết hợp với các loại thảo dược khác như lá bưởi, khuynh diệp để trị cảm cúm, đau họng, ho khan bằng cách tắm hoặc xông hơi.

2. Chữa viêm da, mẩn ngứa, nổi mề đay

Y học cổ truyền dùng ngải cứu chữa một số bệnh ngoài da như ngứa da và nổi mề đay bằng cách nấu nước tắm hoặc giã lấy nước thoa lên vùng da bệnh.

Ngày nay, thảo dược này còn được ứng dụng trong các sản phẩm điều trị bệnh ngoài da và mỹ phẩm chăm sóc da vì chứa các hợp chất β-pinene, α-pinene, camphor và 1,8-cineole có khả năng kháng khuẩn và chống viêm.

Nghiên cứu cho thấy, tinh dầu ngải cứu có thể giúp loại bỏ nấm candida, một loại nấm phổ biến có thể gây nhiễm trùng ở miệng, cổ họng và thực quản cũng như âm đạo và máu. Ngoài ra, còn chống lại cả escherichia coli (E.coli) và salmonella enteritidis.

3. Chữa bệnh xương khớp

Ngải cứu được sử dụng rộng rãi trong chữa các bệnh xương khớp nhờ khả năng thông khí huyết, giảm viêm. Thảo dược này đặc biệt tốt cho người bị gai cột sống, thấp khớp.

Một bài nghiên cứu tổng hợp năm 2017 cho thấy có đủ bằng chứng để đề xuất rằng hơ ngải cứu có hiệu quả trong việc giảm đau và kiểm soát triệu chứng ở những người bị viêm khớp gối. Kết quả này cũng củng cố trong một bài nghiên cứu tổng hợp năm 2016, gợi ý rằng hơ ngải cứu có thể là một phương pháp thay thế hữu ích trong điều trị viêm khớp gối.

4. Điều hòa kinh nguyệt

Đông y dùng ngải cứu trong các bài thuốc ích mẫu, chuyên trị chứng kỳ kinh nguyệt không đều, tắc kinh, ứ kinh, đau bụng kinh. Y học cổ truyền Ấn Độ cũng dùng ngải cứu để trị kinh nguyệt không đều.

5. Tác dụng an thai

Đông y dùng ngải cứu làm phương thuốc an thai, thường dùng cho phụ nữ bị động thai, sảy thai, từng bị sảy thai. Ngoài ra, thảo dược này còn được dùng trị chứng tử cung lạnh khó mang thai.

Bởi vì ngải cứu cũng được biết đến là có thể gây co thắt tử cung và xuất huyết. Phụ nữ mang thai nếu muốn dùng nên hỏi ý kiến của bác sĩ.


Ngải cứu hỗ trợ an thai.

6. Giúp làm đẹp da

Nhờ chứa các hoạt chất kháng viêm nên ngải cứu có thể ngăn ngừa hoặc làm giảm mụn trứng cá. Hiện nay, ngải cứu được ứng dụng trong một số sản phẩm chăm sóc da trị mụn.

7. Giúp cầm máu

Ngải cứu có tác dụng cầm máu, kháng khuẩn, chống viêm và giảm đau. Đây là bài thuốc cổ truyền dùng cho các trường hợp gãy chân tay, bầm tím, hoặc bị rắn cắn.

Những lưu ý khi sử dụng ngải cứu chữa mất ngủ

Khi sử dụng ngải cứu chữa mất ngủ, bạn cần chú ý những vấn đề sau đây:

  • Đối với liệu pháp cứu ngải, Đông y lưu ý, thời gian hơ ngải cứu chữa mất ngủ chỉ từ 2 - 3 phút/huyệt, không để quá lâu và quá nhiều cứu ở một huyệt. Cần tránh gió và nước khoảng 2 tiếng sau khi thực hiện cứu ngải.
  • Không kết hợp ngải cứu với nghệ.
  • Không sử dụng ngải cứu cho người bị viêm, xơ gan nặng vì có thể gây độc gan.
  • Phụ nữ mang thai 3 tháng đầu không dùng lá ngải cứu. Từ tháng thứ 4 trở đi, nếu muốn sử dụng cần hỏi ý kiến của bác sĩ.
  • Người bị rối loạn đường ruột cấp tính không nên dùng ngải cứu chữa mất ngủ vì có thể làm cho các triệu chứng nặng hơn.
  • Mỗi tuần ăn các món ăn từ ngải cứu tối đa 3 lần, mỗi lần không ăn quá 5 ngọn. Không sử dụng bất kỳ sản phẩm từ ngải cứu nào quá 4 tuần qua đường ăn uống.

Biện pháp chữa mất ngủ khác

Bên cạnh cách dùng lá ngải cứu chữa mất ngủ, bạn cũng có thể tham khảo biện pháp chữa mất ngủ khác sau đây:

  • Bài thuốc Đông y chữa mất ngủ khác tập trung điều trị nguyên nhân gây bệnh và làm giảm triệu chứng mất ngủ. Một số bài thuốc Đông y bạn có thể tham khảo như sử dụng tâm sen, lá vông, lạc tiên, củ bình vôi, cùi nhãn, đậu xanh, táo nhân, cây trinh nữ hoặc những bài thuốc kết hợp nhiều loại thảo dược như Gia vị ôn đởm, An thần định chí hoàn, Chu sa an thần hoàn, Ức can tán, Thiên vương bổ tâm đan và Quy tỳ thang.
  • Bạn cũng có thể xông phòng ngủ với tinh dầu như oải hương, cam bergamot, hoặc gỗ đàn hương.
  • Ngâm chân với nước ấm hoặc sử dụng tinh dầu oải hương có thể tạo cảm giác thư giãn trước khi ngủ.
  • Các phương pháp y học cổ truyền như châm cứu và bấm huyệt đã được chứng minh có thể cải thiện giấc ngủ bằng cách cân bằng năng lượng cơ thể.
  • Bổ sung thực phẩm giàu tryptophan như sữa ấm, chuối, hoặc hạnh nhân sẽ hỗ trợ sản xuất serotonin – hormone giúp ngủ ngon.
  • Một số tinh chất thiên nhiên đã được nghiên cứu chứng minh mang lại lợi ích tích cực cho hệ thần kinh và giấc ngủ. Blueberry và Ginkgo Biloba là hai tinh chất quý nên dùng nếu bạn đang gặp vấn đề về giấc ngủ. Blueberry chứa các hợp chất sinh học như anthocyanin và pterostilbene, được biết đến với khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ tế bào thần kinh và tăng cường chức năng não bộ. Trong khi đó, Ginkgo Biloba lại giàu flavonoid và terpenoid – những chất có tác dụng cải thiện lưu thông máu não, hỗ trợ hoạt động của hệ thần kinh, và giảm các triệu chứng căng thẳng thần kinh, từ đó giúp giấc ngủ trở nên sâu và chất lượng hơn.

Tinh chất Ginkgo Biloba và Blueberry được chứng minh có tác dụng tích cực cho hệ thần kinh và giấc ngủ.

Câu hỏi liên quan

Một số câu hỏi liên quan đến việc sử dụng lá ngải cứu chữa mất ngủ như sau.

1. Ngải cứu chữa mất ngủ có tác dụng phụ gì không?

Theo một bài báo năm 2015, ngải cứu có thể gây ra các phản ứng dị ứng tương tự như cỏ phấn hương (ragweed). Những phản ứng này có thể xảy ra khi tiếp xúc trực tiếp với cây hoặc uống trà ngải cứu gây ra các triệu chứng dị ứng bao gồm hắt hơi, chảy nước mũi, nghẹt mũi, đau đầu, kích ứng mắt, ngứa họng.

Ngoài ra, ngải cứu còn có thể làm tăng các triệu chứng hen suyễn như ho và thở khò khè. Chất thujone trong ngải cứu cũng có thể gây độc nếu tiêu thụ với lượng lớn. Lượng thujone trong ngải cứu ở mức thấp và được coi là an toàn khi sử dụng ở liều lượng thông thường, tuy nhiên, dưới dạng tinh dầu nồng độ thujone cao hơn đáng kể, làm tăng nguy cơ ngộ độc.

Ngải cứu cũng có liên quan đến nguy cơ gây sảy thai trong lịch sử, do đó phụ nữ mang thai nên tránh sử dụng.

Ngoài ra, một nghiên cứu năm 2020 phát hiện rằng khói từ phương pháp cứu ngải chứa các thành phần độc hại có thể ảnh hưởng tiêu cực đến gan, thận và tim. Vì vậy, cần đảm bảo thông gió đầy đủ khi sử dụng ngải cứu.

2. Liều lượng sử dụng ngải cứu như thế nào?

Hiện tại chưa có liều lượng khuyến cáo cụ thể cho ngải cứu ở bất kỳ dạng nào. Tuy nhiên, các loại thực phẩm bổ sung từ ngải cứu có thể an toàn hơn do liều lượng được kiểm soát. Nguyên tắc là không nên vượt quá liều lượng được ghi trên nhãn sản phẩm. Để sử dụng ngải cứu ở liều lượng an toàn, tốt nhất bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ.

3. Ngải cứu có tương tác với loại thuốc nào không?

Hiện tại, chưa có nghiên cứu nào cho thấy ngải cứu tương tác với bất kỳ loại thuốc nào. Tuy nhiên, ngải cứu có khả năng thúc đẩy tuần hoàn máu, làm tăng nguy cơ chảy máu. Nếu bạn đang sử dụng bất kỳ loại thuốc nào cũng làm tăng nguy cơ chảy máu, tốt nhất nên tránh sử dụng ngải cứu hoặc hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Các loại thuốc có thể làm tăng nguy cơ chảy máu bao gồm:

  • Thuốc chống đông máu như warfarin và heparin.
  • Thuốc chống kết tập tiểu cầu như plavix (clopidogrel).
  • Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như advil (ibuprofen), aleve (naproxen) và aspirin (acetylsalicylic acid).

Ngải cứu chữa mất ngủ là bài thuốc cổ truyền phổ biến ở nhiều nền y học cổ truyền châu Á. Nghiên cứu ngày nay cũng cho thấy thảo dược này có tác động tốt đối với giấc ngủ do giàu hợp chất chống viêm và các hợp chất tốt cho thần kinh, não bộ. Ngải cứu thường an toàn ở khi dùng ở liều lượng vừa phải và không mang thai, không dùng thuốc điều trị, không mắc các bệnh lý có thể bị ảnh hưởng bởi các hoạt chất trong ngải cứu. Nếu mất ngủ kéo dài một tháng không cải thiện, bạn nên đi thăm khám để được chẩn đoán đúng bệnh và điều trị sớm. Bởi vì mất ngủ mãn tính ảnh hưởng đến sức khỏe toàn diện và khó điều trị.